Οι τρεις Ιεράρχες υπήρξαν οι μεγάλοι της Εκκλησίας μας διδάσκαλοι, που με τα φωτισμένα τους πνεύματα είχαν πολύ σωστά αντιληφθεί ότι για να αλλάξει η ανθρωπότητα πρέπει να δοθεί έμφαση στην παιδεία. Αυτή ήταν η αρχή και η βάση μιας φωτισμένης κοινωνίας, όπως την οραματίστηκαν και όπως θέλησαν να την πλάσουν.
(Θα ακολουθήσει σε επόμενη ανάρτηση η ενημέρωση για την ημέρα των Τριών Ιεραρχών (30-01-2024) κατά την οποία αντιπροσωπεία μαθητών μεταβαίνει στον Ιερό Ναό των Αγίων Θεοδώρων. Το ημερήσιο πρόγραμμα του σχολείου υλοποιείται κανονικά τόσο στο πρωινό όσο και στο ολοήμερο σχολείο).
ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ (ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ)
Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε περίπου το 330 στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Η γιαγιά του και η μητέρα του ανέλαβαν να πλάσουν την ψυχή του μικρού Βασιλείου. Του έδωσαν λοιπόν την αγάπη για το Θεό και τους ανθρώπους. Έτσι ριζώθηκαν βαθιά στην ψυχή του τα ανώτερα και αγνά ιδανικά. Τα πρώτα γράμματα τα διδάχτηκε από τον πατέρα του. Συνέχισε τις σπουδές του στην Καισάρεια, στο Βυζάντιο και στη συνέχεια στην Αθήνα. Όταν γύρισε στον Πόντο διακρίθηκε ως ρήτορας. Έκανε μεγάλη εντύπωση τους ακροατές του η μεγάλη του μόρφωση, η πλούσια πείρα του και η θεία πνοή των λόγων του. Την τεράστια περιουσία του τη μοίρασε στους φτωχούς και ίδρυσε τη Βασιλειάδα, μια μεγάλη έκταση με πτωχοκομεία, γηροκομεία, νοσοκομεία και πολλά άλλα. Τα πάντα τα έδινε στους άλλους, ενώ για τον εαυτό του αρκούσε μόνο ένα απλό ράσο και ένα ζευγάρι παπούτσια, πράγματα που μαζί με λίγα βιβλία αποτελούσαν όλη την περιουσία του. Το σθένος του και η τόλμη του μπροστά στους ισχυρούς, υπήρξαν υποδειγματικά.
Δε δίστασε ούτε μπροστά στο Μόδεστο, τον απεσταλμένο του αυτοκράτορα, όταν τον απείλησε με δήμευση της περιουσίας του, εξορία και θάνατο, γιατί δεν ασπάστηκε τον αρειανισμό, να του πει ότι δε φοβάται τίποτε απ’ αυτά, γιατί δεν έχει παρά λίγα παλιά ενδύματα, ενώ οι κακουχίες κει ο θάνατος θα τον φέρουν πιο γρήγορα κοντά στο Θεό, πράγμα που επιθυμεί τόσο πολύ. Πέθανε την 1η Ιανουαρίου του 379, σε ηλικία 49 χρονών. Ο θάνατός του λύπησε χιλιάδες λαού, γιατί είχε χάσει τον προστάτη του, το βοηθό, το συμπαραστάτη του.
Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 στην Αριανζό, κοντά στη Ναζιανζό της Καππαδοκίας. Ανατράφηκε με μεγάλη θρησκευτικότητα και γι’ αυτό αγάπησε πολύ την πίστη του και θέλησε να τη βοηθήσεις μ’ όλες του τις δυνάμεις. Σκέφτηκε όμως ότι για να τη βοηθήσει αποτελεσματικά πρέπει να μορφωθεί. Πήγε λοιπόν να πραγματοποιήσει το σκοπό του στην Καισάρεια, στην Αλεξάνδρεια και στην Αθήνα. Όταν γύρισε, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στη Ναζιανζό. Το 378 τον κάλεσαν στην Κωνσταντινούπολη, γιατί είχε επικρατήσει ο Αρειανισμός και η ορθόδοξη πίστη κινδύνευε να καταποντιστεί. Ελάχιστους ορθοδόξους βρήκε ο Γρηγόριος στην Κωνσταντινούπολη. Αλλά η ευγλωττία του και δύναμη του λόγου του βοήθησαν και ενθουσίασαν τους ακροατές του, που κάθε μέρα γίνονταν και περισσότεροι.
Η μεγάλη σοφία, η σύνεση και η θεία πνοή που χαρακτήρισαν του λόγους του έγιναν αιτία να ονομαστούν θεολογικοί, γι’ αυτό ακριβώς και ο ίδιος ονομάστηκε Θεολόγος. Έγινε αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και έλαβε μέρος στη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο, όπου το σοφό και διαυγές πνεύμα του έδωσε σπουδαίες συμβουλές και κατευθύνσεις. Αργότερα αποσύρθηκε στην Αριανζό σε μόνωση και ησυχία, όπου και πέθανε σε ηλικία 90 χρονών.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννήθηκε το 345 στην Αντιόχεια. Η μητέρα του Ανθούσα, τον ανέθρεψε με ευσέβεια και φύτεψε στην ψυχή του το σεβασμό και την αγάπη στα διδάγματα του Σωτήρα μας. Προοριζόταν για το νομικό στάδιο και διδάχτηκε ρητορική και φιλοσοφία. Λίγο καιρό ήταν δικηγόρος ο Ιωάννης, αν και ήταν πράγματι φοβερός στο λόγο. Γρήγορα άφησε το επάγγελμα αυτό για να ζήσει τη ζωή του ασκητή για κάποια χρόνια. Επιστρέφοντας στην Αντιόχεια χειροτονείται διάκονος και πρεσβύτερος. Εκεί διακρίθηκε για την ευσέβεια, τη φιλανθρωπία, το πνεύμα, αλλά περισσότερο για την εξαιρετική ευγλωττία του, που γινόταν ακόμη πιο αξιοθαύμαστη αφού τη σφράγιζε και της έδινε πνοή ο Λόγος του Θεού, που τόσο πιστά υπηρετούσε. Οι λόγοι του προκαλούσαν ρίγη ενθουσιασμού. Από το στόμα του έρρεαν ποταμοί μέλιτος. Θεωρείται ο μεγαλύτερος εκκλησιαστικός ρήτορας της ορθοδοξίας, γι’ αυτό ακριβώς και ονομάστηκε Χρυσόστομος. Σε λίγο η φήμη του είχε φτάσει πολύ μακριά. Γρήγορα τον κάλεσαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος. Ως αρχιεπίσκοπος έδειξε αγάπη και τόλμη εξαιρετική. Οργάνωσε συσσίτια, στα οποία κάθε μέρα μοιραζόταν φαγητό σε 7000 φτωχούς. Προσπάθησε επίσης να σταματήσει τα έργα του σκότους που συνέβαιναν στους κόλπους της Εκκλησίας και του κράτους.
Με την ευφράδεια του λόγου του καυτηρίαζε το ίδιο κληρικούς και πολίτες και δε δίστασε να ελέγξει και την ίδια την αυτοκράτειρα Ευδοξία για την παράνομη ζωή που ζούσε. Οργίστηκε λοιπόν η Ευδοξία και έπεισε τον αυτοκράτορα να εξορίσουν τον Ιωάννη. Φοβήθηκαν όμως την οργή του λαού, που υπεραγαπούσε τον Ποιμένα του και ανακάλεσε τη διαταγή. Ωστόσο ο Ιωάννης με θάρρος και παρρησία δεν έπαψε να στρέφεται εναντίον κάθε παραβάτη και έτσι δημιούργησε εχθρούς ισχυρούς, που αυτή τη φορά κατάφεραν να τον εξορίσουν. Από τις πολλές ταλαιπωρίες όμως και κακουχίες πέθανε στο δρόμο για την εξορία το 407.
- Η Εκκλησία μας όρισε να τους τιμάει και τους 3 μαζί έπειτα από ένα παράδοξο γεγονός που συνέβη στην Κωνσταντινούπολη τον 11ο αιώνα. Οι Χριστιανοί είχαν χωριστεί σε τρεις ομάδες, οι οποίες φιλονικούσαν και μάλωναν μεταξύ τους. Η μια μερίδα ήταν οι Βασιλίτες, αυτοί δηλαδή που θαύμαζαν το Βασίλειο και έλεγαν ότι αυτός υπήρξε ο σπουδαιότερος άγιος. Η άλλη μερίδα ήταν οι Γρηγορίτες, που θεωρούσαν το Γρηγόριο τον πιο μεγάλο πατέρα της Εκκλησίας και η τρίτη μερίδα ήταν οι Ιωαννίτες, που θαύμαζαν και θεωρούσαν σπουδαιότερο πατέρα το Χρυσόστομο, γιατί υπήρξε γλυκύτατος και φωτισμένος στο λόγο. Πολλές φορές αγρίευαν οι Χριστιανοί των διαφόρων μερίδων και δημιουργούσαν δυσάρεστες καταστάσεις. Την εποχή εκείνη ζούσε κάποιος άγιος επίσκοπος, ο Ιωάννης, ο οποίος θλιβόταν πολύ βλέποντας αυτή την κατάσταση των Χριστιανών, γιατί δεν ήθελε να είναι οι Χριστιανοί χωρισμένοι και μαλωμένοι. Μια νύχτα είδε ένα παράξενο όραμα: Είδε να κατεβαίνουν από τον ουρανό οι 3 Ιεράρχες ενωμένοι και αγαπημένοι. Είπαν λοιπόν στον έκθαμβο επίσκοπο: «Όπως βλέπεις, είμαστε και οι 3 μαζί ενωμένοι στον ουρανό και δοξασμένοι κοντά στο Θεό. Τίποτε δε μας χωρίζει. Έτσι θέλουμε να είμαστε και στη γη. Να βρεις λοιπόν τους Χριστιανούς και να τους πεις να μονοιάσουν. Να σταματήσουν οι φιλονικίες και οι τσακωμοί, που φέρνουν μεγάλο κακό στις ψυχές και στην κοινωνία και να είναι αγαπημένοι. Εμείς όσο ζούσαμε διδάσκαμε την αγάπη, γιατί μόνο αυτή κάνει όμορφη τη ζωή». Αυτά είπαν και εξαφανίστηκαν. Ο επίσκοπος Ιωάννης την άλλη μέρα έκανε ακριβώς όπως του είπαν. Κάλεσε τους χριστιανούς, τους είπε την επιθυμία των αγίων και όρισε την 30η Ιανουαρίου να τιμούνται μαζί, αφού και οι τρεις γιορτάζουν και μεμονωμένα μέσα στον Ιανουάριο. Έτσι ο μήνας θα σφραγίζεται με την κοινή γιορτή των 3 Ιεραρχών, που δεν υπήρξαν απλώς 3 άνθρωποι με αίγλη και δόξα, αλλά 3 ήλιοι, 3 φωστήρες που φωτίζουν ολόκληρη την οικουμένη. Χίλια εξιακόσια χρόνια και περισσότερο πέρασαν από τότε που έφυγαν από τον κόσμο αυτό, κι όμως τα άστρα τους δεν έδυσαν, το φως τους δεν εξαφανίστηκε. Τα ονόματά τους είναι πασίγνωστα. Αυτοί οι φωστήρες του Πνεύματος τιμούνται σήμερα απ’ όλο το χριστιανικό κόσμο για την όντως τόσο πολύτιμη προσφορά τους.
Σύντομο βίντεο το οποίο ξεκινά με το απολυτίκιο των τριών Ιεραρχών και συνεχίζει με την εξιστόρηση της ζωής και του έργου των Τριών Ιεραρχών.
Αυτούς λοιπόν αξίζει να μιμούμαστε και να έχουμε όλοι και ιδιαίτερα οι νέοι, προστάτες και πρότυπα στη ζωή. Ας τους βάλουμε οδηγούς στη ζωή μας, γιατί από τότε μέχρι σήμερα μας δείχνουν το σωστό δρόμο προς τον ουρανό και ας γίνουμε όχι μόνο των λόγων αλλά και των έργων τους μιμητές.
AΠΟΛΥΤΊΚΙΟ:
https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/6335
Συμβουλές των Ιεραρχών
ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Για τη σωστή παιδαγωγική έγραψε:
«Όποιος επιπλήττει τους νέους χωρίς συγχρόνως να τους παρηγορεί, τους κάνει σκληρότερους. Διότι δεν μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των συνεχών ελέγχων (επιπλήξεων) και γι’ αυτό αμέσως και με βιαιότητα αντιδρούν. Για να προλάβουμε λοιπόν τους πόνους που προκαλούν οι έλεγχοι, πρέπει να τους συνοδεύουμε με λόγια καλοσύνης.»
«Δεν είναι άλλη η αιτία διαστροφής των παιδιών, παρά μόνον η μανία των γονιών για τα βιοτικά προβλήματα. Επειδή δηλαδή αποβλέπουν μόνο σ’ αυτά και θεωρούν κατώτερα τα πνευματικά προβλήματα των παιδιών, παραμελούν τα παιδιά τους και τη ψυχική τους καλλιέργεια.»
«Ο καλός δάσκαλος είναι απαλλαγμένος από φθόνο και έπαρση. Θέλει οι αρετές να γίνουν κοινό κτήμα των μαθητών του, θέλει μόνο να τους εξισώσει σε όλα με τον εαυτό του. Αυτό κυρίως είναι το γνώρισμα του πραγματικού δασκάλου, το να συμπάσχει στις συμφορές των μαθητών του, το να θρηνεί και να πενθεί για τα τραύματα αυτών που έχει στην ευθύνη του.»
Για τη φιλία έγραψε:
«Πολύ πιο εύκολα μπορεί κανείς να σηκώσει με τους φίλους του την πιο ανυπόφορη συμφορά παρά μονάχος του την πιο μεγάλη ευτυχία.»
«Θα πω για κάποιον ότι με αγαπά όχι μόνον όταν με επαινεί αλλά και όταν με ελέγχει για να με διορθώσει.»
Για τα ελαττώματα και τις αρετές των ανθρώπων έγραψε:
«Ουδείς φιλόχρυσος εγένετο φιλόχριστος», δηλαδή κανένας άνθρωπος που αγαπάει με πάθος το χρυσάφι, δεν αγάπησε τον Χριστό.
«Η κακία σου προξενεί ευχαρίστηση, που για λίγο διαρκεί, ενώ η αρετή έχει μεν μερικές δυσκολίες αλλά το κέρδος και η χαρά είναι αιώνια.»
Για τη δύναμη ενός και μόνου ανθρώπου έγραψε:
«Ένας και μόνο άνθρωπος με θεϊκή φωτιά στην καρδιά μπορεί να διορθώσει ολόκληρη πόλη.»
ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Για τα παιδιά, την ανατροφή και τη μόρφωσή τους έγραψε:
«Να προσέχουν τα παιδιά με ποιους συναναστρέφονται, να προσέχουν ποιους κάνουν φίλους. Όπως ο μολυσμένος αέρας, όταν τον εισπνεύσουμε, αφήνει μέσα μας χωρίς να τα βλέπουμε μικρόβια της αρρώστιας, έτσι και το κακό περιβάλλον αφήνει μέσα στη ψυχή του παιδιού τη μόλυνσή του.»
«Οι γονείς που έφεραν στον κόσμο τα παιδιά τους πρέπει να φροντίζουν ώστε αυτά να μορφώνονται.»
«Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή.»
«Να χρησιμοποιείς τα βιβλία, όπως η μέλισσα τα άνθη. Γιατί εκείνη δεν πηγαίνει σε όλα τα άνθη και σε αυτά που πηγαίνει, τρυγάει από το καθένα μόνο ό,τι της είναι χρήσιμο.»
«Όπως δεν τρώμε βλαβερές και επικίνδυνες τροφές, έτσι δεν πρέπει να διαβάζουμε ακατάλληλα βιβλία, που καταστρέφουν την ψυχή.»
Για να βοηθήσει τους ανθρώπους να βελτιωθούν, έγραψε:
«Άνθρωπος που δεν συμβουλεύεται άλλον μοιάζει με ακυβέρνητο πλοίο, που έχει παραδοθεί στη δύναμη των ανέμων.»
«Ο άρτος που κατακρατείς ανήκει στον πεινασμένο. Τα ρούχα που εσύ φυλάγεις στις αποθήκες σου ανήκουν σ΄αυτούς που δεν έχουν. Τα παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα στο σπίτι σου ανήκουν στους ξυπόλυτους.»
« Το χρυσάφι δε βρέθηκε για να δενόμαστε μ΄ αυτό (εννοεί τις χρυσές αλυσίδες και τα κοσμήματα), αλλά για να λύνουμε τους δεμένους (εννοεί τους φτωχούς).»
«Αυτός που σπέρνει ευγένεια, θερίζει φιλία. Αυτός που φυτεύει καλοσύνη, μαζεύει αγάπη.»
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ
Για τη φιλία έγραψε:
«Τίποτα αντάξιο δεν υπάρχει του πιστού φίλου.»
«Σε καμιά περίπτωση της ζωής σου να μην κάνεις φίλο τον άνθρωπο τον πονηρό.»
Επίσης, έγραψε:
«Τη γλώσσα σου καλό είναι να τη συγκρατείς γιατί εύκολα κάνει ζημιά,
και όσο ευκολότερα κινείται τόσο μικρότερο είναι το κέρδος της.»
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
